Powrót żubra na wolność

Wypuszczenie żubrów na wolność w Puszczy Białowieskiej

Do 1950 roku wszystkie żubry białowiesko-kaukaskie z Białowieży wywieziono do innych rezerwatów. Pozostawiono tylko osobniki podgatunku białowieskiego (nizinnego).

Pierwsze żubry zostały wypuszczone do polskiej części Puszczy Białowieskiej w 1952 roku.
 
13 września 1952 wypuszczono dwa byki: POMRUKA i POPASA. Rok później dołączyła do nich samica POJATA z cielęciem-bykiem, PODARKIEM.
 
W 1955 schwytano Pomruka i umieszczono z powrotem w rezerwacie, ponieważ stał się agresywny. W 1956 roku Podarek przeszedł na radziecką stronę Puszczy. Tam został schwytany i przekazany Polakom. Następnie odesłano go do ośrodka hodowlanego żubrów w Smardzewicach. W 1957 schwytano niepłodnego Popasa.
 
W 1957 roku urodziło się pierwsze cielę na swobodzie. Nadano mu imię POTYCZKA.

Tak więc dla pierwszych wypuszczonych sztuk początki nie były najszczęśliwsze. Jednak stwierdzono, że żubry zaaklimatyzowały się do życia na swobodzie i to utwierdziło hodowców w słuszności decyzji rozpoczęcia wolnej hodowli.

Łącznie w latach 1952 – 1966 wypuszczono 38 żubrów (14 samców i 24 samice), z czego 7 sztuk odłowiono z powrotem jako nierokujące nadziei hodowlanych. Od 1967 zaprzestano wypuszczania dodatkowych osobników.

W 1971 roku liczba żyjących w Puszczy Białowieskiej żubrów osiągnęła liczbę 211 osobników.

Powrót żubra na wolność w innych miejscach

W 1962 w Puszczy Boreckiej powstało drugie po białowieskim wolnościowe stado żubrów.W 1964 roku wypuszczono na wolność żubry linii białowiesko-kaukaskiej w Bieszczadach. W 1973 roku żubry na wolności wróciły w Puszczy Knyszyńskiej. W 1980 roku wypuszczono żubry na wolność w okolicach Wałcza dając początek obecnemu stadu zachodniopomorskiemu.